Het recht kan opgedeeld worden in twee onderdelen: privaatrecht en publiekrecht. Het privaatrecht regelt het recht tussen burgers en bedrijven onderling. Het publiekrecht regelt het recht (en de verhouding) tussen burgers en bedrijven aan de ene kant en de overheid aan de andere kant.

Overheden (zoals gemeenten, provincies, de Rijksoverheid, waterschappen) zijn zogenaamde ‘openbare lichamen’. Evenals een menselijk lichaam, heeft een openbaar lichaam organen. Denk bijvoorbeeld aan het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad en de burgemeester in uw gemeente. We noemen dat bestuursorganen. Deze bestuursorganen hebben specifieke (wettelijke) taken en bevoegdheden. Op die manier kan het overheidslichaam functioneren.

Zo stelt de gemeenteraad bestemmingsplannen vast en heeft het college van burgemeester en wethouders de bevoegdheid om een omgevingsvergunning voor bouwen (de vroegere 'bouwvergunning’) te verlenen of juist te weigeren. De burgemeester handhaaft de openbare orde. Zo kan hij een demonstratie verbieden of een pand sluiten op grond van de Gemeentewet en/of Opiumwet.

Elk bestuursorgaan heeft specifieke taken maar er is een terugkerend element in de hiervoor besproken situaties: het gaat hier het telkens om besluiten in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Als een bestuursorgaan besluiten neemt, dan is zij gebonden aan (specifieke) regels.

U kunt als belanghebbende vaak in bezwaar en/of (hoger) beroep tegen overheidsbesluiten, maar niet altijd! Het is daarom zaak dat u zich tijdig en goed laat informeren over uw rechten en plichten in het bestuursrecht.