Het recht dat onze fysieke leefomgeving (ruimtelijke ordening, natuur, milieu en water) regelt, wordt ook wel het omgevingsrecht genoemd. Dat klinkt complex en dat is het ook, gelet op de (hoeveelheid) technische regels en veelvuldige wijzigingen. Maar het is tegelijkertijd ook heel tastbaar. Als u buiten om u heen kijkt dan is eigenlijk alles wat u ziet en ervaart in uw leefomgeving onderdeel van het omgevingsrecht. Het omgevingsrecht is uitgebreid vastgelegd in wettelijke regelingen, maar ook in bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen.
De gemeenteraad bepaalt, door middel van bestemmingsplannen (in de toekomst omgevingsplannen), wat een goede ruimtelijke ordening is. Hij stelt in een dergelijk plan vast wat er wel en juist niet mag gebeuren in een specifiek gebied. Misschien staat een bestemmingsplan de bouw van woningen toe en verbiedt het juist industrie en agrarische activiteiten. Staat een bestemmingsplan juist wel industrie of agrarische activiteiten toe, dan zijn deze activiteiten aan strenge regels gebonden. Denk aan regelgeving omtrent de uitstoot van stoffen, geluidshinder, milieuvervuiling. Deze regels behoren tot het milieurecht.
Staat het bestemmingsplan woningbouw toe dan heeft u een omgevingsvergunning (voor bouwen) nodig. Wilt u met uw ruimtelijke activiteit afwijken van het bestemmingsplan? Dan behoeft u ook een omgevingsvergunning voor dat afwijken. In wettelijke en lagere regelingen is geregeld of en waarvoor u een (omgevings)vergunning nodig heeft.